Hiện nay có hai địa phương thường tổ chức ngày giỗ tổ nghề yến là Khánh Hòa và Hội An

Mỗi địa phương đều dựa trên những truyền thuyết và lịch sử khác nhau, sau đây tôi xin trích lại một bài báo viết về tổ nghề yến Khánh Hòa

Khánh Hòa: Hội thảo văn hóa lịch sử ngành nghề Yến sào

Nằm trong chuỗi các hoạt động Festival Biển 2011, vừa qua, tại thành phố Nha Trang, Công ty Yến sào Khánh Hòa tổ chức Hội thảo văn hóa lịch sử ngành nghề Yến sào với chủ đề: “Đề đốc Lê Văn Đạt với sự hình thành và phát triển ngành nghề Yến sào Khánh Hòa Việt Nam”.

Đến dự có ông Lê Hữu Hoàng -Tổng Giám đốc Công ty Yến sào Khánh Hòa, Nhà sử học Dương Trung Quốc- Tổng thư ký Hội sử học Việt Nam, Tiến sĩ Nguyễn Văn Nhật - Viện trưởng Viện sử học Việt Nam, Tiến sĩ Nguyễn Đức Nhuệ, Viện sử học Việt Nam, Tiến sĩ Nguyễn Quang Trung Tuyến – Trưởng khoa Lịch sử Đại học Khoa học Huế và đông đảo các đại biểu.

Tại hội thảo, các đại biểu đã được nghe nhiều báo cáo tham luận và thảo luận tập trung vào chủ đề “Đề đốc Lê Văn Đạt với sự hình thành và phát triển ngành nghề Yến sào Khánh Hòa Việt Nam”. Theo đó, Nghề Yến sào Khánh Hòa được hình thành cách đây gần 700 năm (năm 1328), kể từ khi Ngài Lê Văn Đạt đến định cư và khai thác quần đảo Hòn Tre của Khánh Hòa và tìm ra các đảo Yến, sáng tạo ra nghề lưới đăng. Những người làm nghề Yến sào Khánh Hòa tôn xưng Ngài Lê Văn Đạt là Thủy tổ nghề Yến sào Khánh Hòa. Năm 1769, hậu duệ của Ngài là ông An Phủ Sử Lê Văn Quang, Đình trưởng Bích Đầm cùng con gái là bà Lê Thị Huyền Trâm, Đại đô đốc thủy quân Tây Sơn có công lớn trong việc bảo vệ, khai thác và xuất khẩu Yến sào. Năm 1793, trong trận chiến bảo vệ chủ quyền lãnh hải đất nước và các đảo Yến, Bà Đại đô đốc Lê Thị Huyền Trâm cùng An Phủ Sử Lê Văn Quang và các tướng sĩ thủy quân Tây Sơn đã anh dũng hy sinh. Từ đó, bà Lê Thị Huyền Trâm được nhân dân suy tôn là Đảo chủ Thánh Mẫu, lập miếu thờ trên các đảo Yến. Hàng năm đến mùa thu hoạch người dân tổ chức lễ hội trước Tổ đình Yến và thờ cúng bà Chúa đảo Yến. Đây là nét văn hóa truyền thống, điểm tựa về tâm linh của những người khai thác Yến.

Hội thảo đã khẳng định công trạng to lớn của Ngài Lê Văn Đạt, Thủy tổ của nghề Yến sào Khánh Hòa - một ngành nghề có truyền thống lâu đời, mang đậm bản sắc văn hóa của vùng đất Khánh Hòa. Lịch sử hình thành và phát triển của ngành Yến sào cần được tôn vinh, giữ gìn, phát huy cho muôn đời sau, một ngành nghề mang lại hiệu quả kinh tế cao cho tỉnh Khánh Hòa./.

Trích Baomoi.com

 

Vào dịp Giỗ Tổ Hùng Vương (10-3 ÂL), cư dân làng yến Thanh Châu - Hội An tổ chức Lễ giỗ tổ nghề yến tại miếu Tổ nghề ở thôn Bãi Hương - Cù Lao Chàm. Đây là một nghề truyền thống mang đậm dấu ấn sáng tạo của cư dân địa phương, chuyên khai thác sản vật từng được mệnh danh là “vàng trắng xứ Quảng”…
Giỗ Tổ nghề Yến là một lễ lệ dân gian có từ lâu đời nhằm cầu mong biển trời phù hộ và tưởng niệm tri ân các bậc tiền bối đã có công trạng đối với nghề khai thác Yến sào; đồng thời nâng cao niềm tự hào và ý thức bảo vệ nguồn tài nguyên thiên nhiên quý hiếm của vùng biển đảo thân yêu. Tuy nhiên, lễ lệ giỗ tổ nghề Yến từng bị mai mọt khá nhiều qua thời gian và bao biến thiên lịch sử, mới được lưu tâm phục hồi mấy năm gần đây nhưng lại thiếu tính chủ động và ổn định.
Các hoạt động Giỗ Tổ nghề Yến năm nay là sự kiện văn hóa- du lịch quan trọng nằm trong chuỗi chương trình Năm Du lịch quốc gia Quảng Nam- 2006 nhằm giới thiệu và quảng bá một nghề truyền thống đặc trưng của cư dân sông nước Hội An tiếp tục được lưu truyền đến ngày nay, gắn với một đặc sản quý nổi tiếng khắp trong và nài nước; đồng thời góp phần khám phá vẻ đẹp quyến rũ của đất nước, biển trời và con người hải đảo; qua đó góp phần chọn lựa để định hướng cho việc tổ chức các hệ thống lễ hội truyền thống dân gian gắn với phát triển du lịch của Hội An.
Các hoạt động Giỗ Tổ nghề Yến Bính Tuất - 2006 sẽ diễn ra vào các ngày 6 và 7/4( mồng 9 và 10 tháng Ba âm lịch) tại xã đảo Tân Hiệp- Cù Lao Chàm, với nhiều hoạt động phong phú: Tế Tổ nghề Yến, Vui hội làng chài ( đua ghe ngang, kéo co bằng thuyền trên biển, hội Bài chòi, trò chơi bịt mắt đập nồi), đêm hội Cù lao (biểu diễn nghệ thuật cổ truyền, giao lưu văn nghệ đất liền- hải đảo- du khách), Chợ ẩm thực món đặc
sản Cù Lao Chàm (các đặc sản biển, rau rừng, bánh ít, tổ yến khô, yến chưng hột sen, rượu yến, rượu hải sâm- bào ngư...), tour tham quan thắng cảnh biển đảo- các khu du lịch Cù Lao Chàm, hang Yến sào (hang Tò Vò), làng chài Bãi Hương, xem san hô, các loài hải sản dưới biển bằng thuyền đáy kính và thúng đáy kính khu vực Bãi Nần.
Có thể nói, khác với các nghề mộc Kim Bồng, gốm Thanh Hà mang tính kế thừa truyền thống của cư dân Việt từ đồng bằng Bắc Bộ, nghề khai thác yến sào Hội An hình thành do sự sáng tạo độc lập, phù hợp với môi trường cư trú, điều kiện tự nhiên và tiềm năng khai thác, chinh phục thiên nhiên của người lao động nơi đây. Cù Lao Chàm đã trở thành điểm du lịch hấp dẫn, bởi ở đây không những có các rạn san hô, bãi biển đẹp, các món ngon như vú nàng, vú xao… mà còn có những di chỉ văn hóa độc đáo. Làng nghề yến, miếu tổ nghề yến là một trong những địa chỉ thu hút sự quan tâm đặc biệt của du khách gần xa.
 
http://www.cyworld.vn/v2/myhome/cy/acc/id/12000981447/m/10/p/32992